زمین‌شیمی آپاتیت و سنگ‏‌های میزبان کانسار آهن± آپاتیت لکه‏‌سیاه (شمال‏‌خاوری بافق): رهیافتی در شناسایی خاستگاه و جایگاه تکتونوماگمایی

نویسندگان

  • مهرداد براتی زمین شناسی، علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا, همدان، ایران
  • میثم قلی پور زمین شناسی, علوم پایه, دانشگاه بو علی سینا, همدان, ایران
چکیده مقاله:

منطقة لکه‏‌سیاه در پهنة ایران مرکزی و در 40 کیلومتری شمال‏‌خاوری شهرستان بافق در استان یزد جای دارد. واحدهای سنگی منطقه به سن کامبرین زیرین و دربردارندة ریولیت، ‌آندزیت و سنگ‏‌های آذرآواری هستند. این سنگ‌ها بیشتر بافت پورفیری تا گلومروپورفیری نشان می‌دهند. سنگ‏‌های آذرین درونی منطقه به شکل استوک و دایک جایگزین شده‏‌اند و ترکیب مونزونیتی و دیوریتی و بافت اینترگرانولار و گرانولار دارند. برپایة ویژگی‌های زمین‌شیمیایی این سنگ‏‌ها از سری ماگمایی کالک‌آلکالن به‌شمار می‌روند و متاآلومینوس تا پرآلومینوس هستند. الگوی فراوانی عنصرهای خاکی کمیاب در کانی آپاتیت کانسار از LREE نسبت به HREE غنی‏‌شدگی نشان می‏‌دهد. این الگو از ویژگی‌‏‌های کانسارهای آهن تیپ کایروناست. همچنین، در سنگ میزبان LILE (مانند: Rb، Ba، La، U، K و Th) غنی‏‌شدگی و HFSE (مانند: Nb، Ta، Zr و Y) تهی‏‌شدگی نشان می‏‌دهند. این ویژگی‏‌ نشانة ماگماتیسم در پهنه‏‌های فرورانشی است. برپایة میزان غلظت عنصرهای کمیاب و فرعی، از دیدگاه زمین‌ساختی، سنگ‏‌های آتشفشانی و آذرین درونی به محدودة کمان ماگمایی متعلق هستند. شواهد نشان می‏‌دهند ماگمای نخستینِ سازندة این سنگ‏‌ها پیامد ذوب‌بخشی پوستة اقیانوسی فرورو در پهنة‏‌ فرورانش است و هنگام بسته‏‌شدن حوضه اقیانوسی پروتوتتیس پدید آمده است. ماگمای اکسیدی سرشار از آهن و فسفر از جدایش ماگماهای مافیک نخستین پدید آمده است و از راه گسل‏‌ها و شکستگی‏‌ها به سطوح بالاتر راه یافته است. بررسی ترکیب ایزوتوپی اکسیژن و هیدروژن کوارتز همراه با کانسنگ مگنتیت در این کانسار و محاسبة سیال در تعادل با آن نشان می‏‌دهد سیال کانه‏‌زا در این کانسار خاستگاه ماگمایی داشته است.  

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ژئوشیمی و خاستگاه کانسار مگنتیت-آپاتیت گزستان، شرق بافق

کانسار گزستان در 78 کیلومتری شرق بافق و در پهنه پشت بادام-بافق قرار دارد. سنگ‌های آتشفشانی تا نیمه ‌آتشفشانی کامبرین زیرین با ترکیب بازیک تا اسیدی در این منطقه رخنمون دارد. سنگ‌های اسیدی منطقه، ویژگی‌های ماگماتیسم کوهزایی و مناطق قوس آتشفشانی را نشان می‌‌دهند. سنگ میزبان کانسار گزستان دچار دگرسانی‌های سدیک-کلسیت (اکتینولیتی)، پتاسیک، سریسیتیک، کربناتی، سیلیسی، کلریتی±اکتینولیتی±اپیدوتی و تورمال...

متن کامل

بررسی‌های ژئوشیمی و رادیوایزوتوپی برای تعیین خاستگاه آپاتیت در ذخایر آهن و آپاتیت منطقه‌ی معدنی بافق

The iron-apatite deposits of the Bafq mining district contain elevated REE content and occur together with vast alterations in country-rock which were formed due to widespread hydrothermal processes in Early Cambrian. Apatite and rare earth element geochemistry as well as radioactive isotope studies of Sm-Nd show that apatite formation might be due to hydrothermal activities and remobilization ...

متن کامل

ژئوشیمی و خاستگاه کانسار مگنتیت-آپاتیت گزستان، شرق بافق

کانسار گزستان در 78 کیلومتری شرق بافق و در پهنه پشت بادام-بافق قرار دارد. سنگ های آتشفشانی تا نیمه آتشفشانی کامبرین زیرین با ترکیب بازیک تا اسیدی در این منطقه رخنمون دارد. سنگ های اسیدی منطقه، ویژگی های ماگماتیسم کوهزایی و مناطق قوس آتشفشانی را نشان می دهند. سنگ میزبان کانسار گزستان دچار دگرسانی های سدیک-کلسیت (اکتینولیتی)، پتاسیک، سریسیتیک، کربناتی، سیلیسی، کلریتی±اکتینولیتی±اپیدوتی و تورمالین...

متن کامل

دگرسانی سدیک- کلسیک در سنگ میزبان کانسار آپاتیت- مگنتیت اسفوردی

کانسار اسکارن خوت و پناهکوه در 50 کیلومتری شمال‌غرب شهرستان تفت در استان یزد واقع شده است. آنالیز عناصر اصلی و نادر خاکی توسط Microprobe و LA-ICP-MS نشان داد که دو نوع گارنت اصلی در اسکارن‌های خوت- پناهکوه وجود دارد. ترکیب شیمیایی گارنت‌ها در اسکارن خوت از محلول جامد گروسولاریت- آندرادیت تا آندرادیت تقریباً خالص تغییر می‌کند، در حالی که تمام گارنت‌های اسکارنی پناهکوه آندرادیت تقریباً خالص و ایزوت...

متن کامل

دگرسانی گرمابی در کانسار آهن-آپاتیت گزستان و مقایسه آن با دیگر کانسارهای آهن ناحیه بافق، ایران مرکزی

کانسار مگنتیت-آپاتیت گزستان در توالی آتشفشانی-رسوبی پروتروزوئیک بالایی-کامبرین زیرین در منطقه بافق در ایران مرکزی تشکیل شده است. میزبان کانی‌سازی در کانسار گزستان، سنگ‌های آتشفشانی و نیمه‌عمیق فلسیک تا حدواسط هستند که به شدت کلریتی و سریسیتی شده‌اند. دگرسانی‌های مرتبط با کانی‌سازی در کانسار گزستان و مقایسه آن با دیگر کانسارها در منطقه بافق، نشانگر تفاوت‌هایی در مجموعه‌های دگرسانی و فراوانی نسبی...

متن کامل

بررسی زمین‌شیمی و کانه‌زایی آهن و آپاتیت برای شناخت عناصر خاکی نادر در کانسار گزستان منطقه بافق (استان یزد)

Gazestan deposit is located about 185 km of Yazd, in the Bafgh – Posht e Badam Metallogenic belt, consists of Infracambrian carbonate, shale, tuff, sandstone and volcanic rocks. Acid to basic green rocks (rhyolite, dacite and basalt) are host for iron and phosphate mineralization. The alteration process is more intence in the volcanic rocks including, actinolite, chloritization, silicification ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 11  شماره 1

صفحات  73- 102

تاریخ انتشار 2020-04-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023